Physical Address
304 North Cardinal St.
Dorchester Center, MA 02124
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) là một trong những vấn đề liên quan mật thiết đến quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động. Hiện nay, các tính thuế thu nhập cá nhân được áp dụng với tất cả những trường hợp lao động hợp pháp. Mức thuế được áp dụng dựa trên các bậc thu nhập khác nhau và các khoản miễn trừ gia cảnh liên quan. Tính thuế chi tiết như thế nào và người lao động nộp thuế ra sao, chi tiết sẽ được cập nhật ngay sau đây.
Thuế TNCN là gì? Vì sao phải nộp thuế TNCN?
Thuế thu nhập cá nhân được hiểu là các khoản tiền thuế mà người lao động (người có thu nhập) phải nộp cho nhà nước. Khoản tiền này sẽ được trích từ tiền lương, tiền công, tiền thưởng nhận được từ các đơn vị sử dụng lao động. Sau khi đã tính các khoản giảm trừ thì tiền thuế sẽ được tính toán và nộp vào ngân sách nhà nước.
Đặc điểm của thuế TNCN:
- Được tính theo tháng hoặc theo thời điểm chi trả thu nhập, tùy vào hình thức nhận lương của người lao động (theo tháng hoặc khoán việc hay thời vụ).
- Thuế sẽ được khấu trừ trước khi chi trả tiền công cho người lao động.
- Doanh nghiệp có nghĩa vụ kê khai thuế thu nhập cá nhân theo tháng hoặc theo quý đều được, quyết toán thuế TNCN theo năm.
Theo quy định từ nhà nước Việt Nam, bất cứ cá nhân nào có thu nhập đều phải chịu thuế suất. Mức thuế này có các giá trị ý nghĩa sau:
Tăng nguồn thu nhập, giúp đảm bảo ngân sách nhà nước
Thuế là nguồn thu chính của nhà nước và nguồn thu này được sử dụng cho các mục đích phúc lợi xã hội. Nhà nước cũng dùng tiền này để đầu tư xây dựng các công trình công cộng như điện, đường, trường, trạm…. Các công trình này để phục vụ những nhu cầu thiết yếu cho cuộc sống nhân dân.
Điều tiết thu nhập, tạo công bằng cho xã hội
Cách tính thuế thu nhập cá nhân đúng chuẩn sẽ góp phần không nhỏ tạo nên các công bằng xã hội. Người thu nhập cao thì đóng thuế nhiều và ngược lại. Người thu nhập phải nuôi sống nhiều người phụ thuộc thì ít đóng thuế hơn. Từ đó, hạn chế được quá trình phân hóa giàu nghèo, giúp tình trạng phân biệt đối xử được hạn chế nhất định.
Đảm bảo cho tăng trưởng đất nước
Nguồn thuế giúp ngân sách nhà nước tăng lên, là động lực để đất nước tăng trưởng. Khi nhà nước có được dòng tiền thuế dồi dào để đầu tư phát triển hạ tầng sẽ thu hút được các nhà đầu tư và nguồn nhân lực nước ngoài. Từ đó, tạo đà vững chắc cho đất nước phát triển kinh tế xã hội, cạnh tranh hiệu quả với các thị trường lớn trên thế giới.
Chứng minh nguồn thu nhập hợp pháp
Mỗi công dân Việt Nam đều sống và làm việc dưới sự quản lý và giám sát của nhà nước Việt Nam. Chính vì điều này, nộp thuế là nghĩa vụ bắt buộc và đây là cơ sở để nhà nước kiểm soát công dân có làm việc và thu nhập hợp pháp hay không.
Cách tính thuế thu nhập cá nhân theo quy định luật pháp 2021
Về cơ bản, năm 2021 không có quá nhiều biến động về các quy định thuế suất. Bất cứ công dân nào có thu nhập đều sẽ phải chịu thuế TNCN theo cách tính sau đây:
Thuế TNCN cần nộp = Mức thu nhập chịu thuế x Thuế suất tương ứng
Trong đó:
- Mức thu nhập chịu thuế là mức thu nhập đã trừ đi các khoản giảm trừ. Có nghĩa là Tổng thu nhập của người lao động trừ đi các khoản được miễn giảm.
- Thuế suất được tính theo tỷ lệ % của thu nhập và áp dụng riêng cho từng định mức thu nhập khác nhau.
Quy trình tính thuế TNCN như thế nào?
Dựa vào công thức tính thuế, kế toán doanh nghiệp sẽ thực hiện tính thuế cho người lao động. Trình tự thực hiện chuẩn sau đây được áp dụng chung cho tất cả các trường hợp:
- Bước 1: Tính tổng thu nhập chịu thuế của người lao động trong tháng hoặc sau đợt lao động thời vụ, lao động khoán việc.
- Bước 2: Tính toán các khoản được miễn giảm thuế cụ thể của từng người lao động.
- Bước 3: Tính mức thu nhập chịu thuế phải đóng.
- Bước 4: Tính toán các khoản được giảm trừ cụ thể.
- Bước 5: Tính tổng thu nhập buộc phải chịu thuế.
- Bước 6: Tính mức thuế TNCN phải nộp theo công thức trên.
- Bước 7: Trừ tiền thuế ra, và chi trả tiền lương, tiền công tương ứng cho người lao động.
Cách tính thuế thu nhập cá nhân áp dụng cụ thể cho từng trường hợp
Trường hợp 1: Cách tính thuế TNCN theo biểu thuế lũy tiến
Trường hợp này là tính theo thu nhập từng bậc. Có tất cả 7 bậc tương ứng với từng mức thu nhập khác nhau. Trường hợp này được áp dụng cho các cá nhân cư trú đã ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên.
Có 2 trường hợp giảm trừ cơ bản:
- Giảm trừ bản thân mức 11 triệu/ tháng. Có nghĩa là nếu thu nhập từ 11 triệu trở xuống, bạn không cần đóng thuế TNCN và không cần thực hiện kê khai.
- Giảm trừ người phụ thuộc: 4.400.000đ/ tháng, áp dụng cho người phụ thuộc mà người nộp thuế đang trực tiếp nuôi dưỡng. Ví dụ như con cái, bố mẹ… Có nghĩa là nếu bạn thu nhập được 30 triệu/ tháng, nuôi 1 con nhỏ dưới 18 tuổi, trừ đi giảm trừ bản thân 11 triệu, trừ đi giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu. 30 – 11 – 4,4 = 14,6 triệu. Đây là tổng thu nhập mà bạn cần phải chịu thuế.
Biểu thuế lũy tiến cụ thể như sau. Mức này là mức tiền chịu thuế đã được tính toán hết các khoản giảm trừ:
| Bậc thuế | Thu nhập chịu thuế theo tháng | Thuế TNCN phải nộp |
|---|---|---|
| 1 | Đến 5 triệu | 5% |
| 2 | Trên 5 – 10 triệu | 10% |
| 3 | Trên 10 – 18 triệu | 15% |
| 4 | Trên 18 – 32 triệu | 20% |
| 5 | Trên 32 – 52 | 25% |
| 6 | Trên 52 – 80 | 30% |
| 7 | Trên 80 | 35% |
Trường hợp 2: Khấu trừ trực tiếp 10%
Trường hợp này áp dụng với các cá nhân ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng, hoặc lao động thời vụ không ký hợp đồng. Nếu thu nhập chi trả từ 2 triệu đồng/ tháng trở lên thì phải chịu 10% thuế TNCN tương ứng.
Tuy nhiên, nếu mức tổng thu nhập của người lao động sau khi tính toán các khoản miễn trừ theo trường hợp 1 trên đây mà chưa đến mức phải đóng thuế thì có quyền làm cam kết giải trình. Khi đó, người lao động sẽ không phải nộp 10% thuế này. Cam kết này được quy định tại thông tư 92/2015/TT-BTC, cam kết số 02/CK-TNCN và phải thỏa mãn được các điều kiện dưới đây:
- Có ký hợp đồng lao động với doanh nghiệp và thời hạn hợp đồng dưới 3 tháng.
- Thời điểm làm cam kết đã có mã số thuế TNCN.
- Tổng thu nhập chưa đến mức phải chịu thuế TNCN.
- Chỉ duy nhất một nơi có thu nhập.
Trường hợp 3: Khấu trừ trực tiếp 20%
Trường hợp này được áp dụng cho các cá nhân người lao động nước ngoài tại Việt Nam, không cư trú. Với trường hợp này, dù thu nhập bao nhiêu thì cũng sẽ chịu thuế suất toàn phần lên đến 20%. Đây cũng là biện pháp giúp ngăn chặn tình trạng lao động chui trong nước, giúp nhà nước quản lý nguồn lao động và an ninh trật tự tốt hơn.
Trường hợp 4: Các trường hợp đặc biệt
Ngoài 3 trường hợp trên, cách tính thuế thu nhập cá nhân còn áp dụng với một số trường hợp đặc biệt sau đây:
- Nguồn thu nhập đầu tư từ vốn: 5%.
- Nguồn thu nhập từ chuyển nhượng vốn: 0.1% tổng giá trị chuyển nhượng.
- Nguồn thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản: 2% tổng giá trị chuyển nhượng.
- Nguồn thu nhập từ bản quyền hay nhượng quyền thương mại: Được giảm trừ 10 triệu đồng, phần còn lại chịu thuế 5%.
- Thu nhập từ tặng quà, thừa kế hay trúng thưởng: Được giảm trừ 10 triệu đồng, phần còn lại chịu thuế 10%
Những trường hợp nào không cần phải nộp thuế TNCN?
Ngoài cách tính thuế thu nhập cá nhân, các trường hợp không cần nộp thuế cũng được người lao động quan tâm. Nắm rõ được điều này, người lao động sẽ đảm bảo được quyền lợi của mình, tránh tối đa các trường hợp đơn vị tuyển dụng cố tình ăn chặn tiền thuế.
Theo quy định, một trong những diện sau đây đều sẽ không phải mất tiền đóng thuế:
- Khoản tiền trợ cấp nghỉ việc, mất việc.
- Khoản tiền trợ cấp thất nghiệp.
- Các khoản trợ cấp được quy định trong Luật Bảo hiểm và Luật Lao động.
Ngoài ra, nhiều người cũng băn khoăn tiền lương làm thêm ca, thêm giờ có cần đóng thuế không. Các bạn lưu ý đây không phải là trường hợp miễn thuế. Vì vậy bạn cũng sẽ bị tính một phần tiền thuế tương ứng theo quy định. Tuy nhiên, là các trường hợp làm thêm với số khung giờ được quy định theo luật lao động. Ngoài số giờ này, thì các khoản thu nhập tăng ca, làm thêm ban đêm đều sẽ được miễn thuế.
Câu hỏi thường gặp
Những câu hỏi thường gặp về cách tính thuế thu nhập cá nhân cùng giải đáp ngắn gọn.
Kết luận
Trên đây là toàn bộ cách tính thuế thu nhập cá nhân và những vấn đề liên quan. Với những bạn mới tập sự kế toán hoặc mới đi làm, nắm vững được điều này sẽ giúp tính toán được mức thuế TNCN phải nộp cho nhà nước. Hy vọng đây sẽ là thông tin hữu ích và cần thiết đến tất cả mọi người.